Kraje w Afryce Środkowej
Ile narodów w Afryce Środkowej
Położona w środkowej części Afryki Afryka Środkowa składa się z 9 krajów. Oto alfabetyczna lista wszystkich krajów Afryki Środkowej: Angola, Kamerun, Republika Środkowoafrykańska, Czad, Demokratyczna Republika Konga, Gwinea Równikowa, Gabon, Republika Konga oraz Wyspy Świętego Tomasza i Książęca. Wśród nich trzy należą do PALOP – portugalskojęzycznych krajów afrykańskich (Angola, Gwinea Równikowa oraz Wyspy Świętego Tomasza i Książęca).
1. Angola
Angola jest republiką w południowo-zachodniej Afryce i graniczy z Namibią, Zambią, Demokratyczną Republiką Konga i Oceanem Atlantyckim od zachodu. Portugalski jest językiem urzędowym Angoli i liczy nieco ponad 24 miliony mieszkańców.
 |
|
2. Kamerun
Kamerun, formalnie Republika Kamerunu, jest państwem unitarnym w Afryce Środkowej i Zachodniej.
 |
|
3. Czad
Czad, oficjalnie Republika Czadu, to państwo w Afryce Środkowej. Graniczy z Libią na północy, Sudanem na wschodzie, Republiką Środkowoafrykańską na południu, Kamerunem i Nigerią na południowym zachodzie oraz Nigrem na zachodzie. Północna część Czadu położona jest na Saharze.
 |
|
4. Gabon
Gabon, formalnie Republika Gabonu, jest republiką położoną na równiku w zachodniej Afryce Środkowej. Kraj graniczy z Kamerunem, Kongo-Brazzaville, Gwineą Równikową i Oceanem Atlantyckim.
 |
|
5. Gwinea Równikowa
Gwinea Równikowa to jedno z najmniejszych państw Afryki. Kraj położony jest częściowo na kontynencie Afryki Zachodniej, a częściowo na pięciu zamieszkałych wyspach. Kraj graniczy z Kamerunem i Gabonem oraz z Zatoką Biafra na Atlantyku.
 |
|
6. Republika Środkowoafrykańska
Republika Środkowoafrykańska to republika w Afryce Środkowej, położona na północ od równika. Kraj graniczy z Czadem, Sudanem, Sudanem Południowym, Kongo-Kinszasą, Kongo-Brazzaville i Kamerunem. W Republice Środkowoafrykańskiej żyje około 4,6 miliona ludzi.
 |
|
7. Republika Konga
Republika Konga, często nazywana Kongo-Brazzaville (RC), to państwo w Afryce Środkowej.
 |
|
8. Demokratyczna Republika Konga
Demokratyczna Republika Konga (DRK), czyli jak często nazywa się Kongo-Kinszasa, to państwo w Afryce Środkowej. Jest drugim co do wielkości krajem w Afryce pod względem powierzchni i granic na północy po Kongo-Brazzaville, Republikę Środkowoafrykańską, Sudan Południowy, Ugandę, Rwandę, Burundi, Tanzanię, Zambię, Angolę i niewielki pas przybrzeżny aż do Atlantyku. Demokratyczna Republika Konga jest czwartą co do wielkości populacją w Afryce, liczącą nieco ponad 77 milionów mieszkańców.
 |
|
9. Wyspy Świętego Tomasza i Książęca
 |
|
Kraje Afryki Środkowej według populacji i ich stolic
Jak wspomniano powyżej, w Afryce Środkowej istnieje dziewięć niezależnych krajów. Wśród nich największym krajem jest DR Kongo, a najmniejszym pod względem liczby ludności są Wyspy Świętego Tomasza i Książęca. Pełną listę krajów Afryki Środkowej ze stolicami przedstawiono w poniższej tabeli, uszeregowanej według ostatniej całkowitej populacji.
| Ranga | Kraj | Populacja | Powierzchnia terenu (km²) | Kapitał |
| 1 | Demokratyczna Republika Konga | 86 790 567 | 2 267 048 | Kinszasa |
| 2 | Angola | 30 175 553 | 1 246 700 | Luanda |
| 3 | Kamerun | 24 348 251 | 472710 | Jaunde |
| 4 | Czad | 15 692 969 | 1 259 200 | N’Djamena |
| 5 | Republika Środkowoafrykańska | 5 496 011 | 622 984 | Bangi |
| 6 | Republika Konga | 5 380 508 | 341 500 | Brazzaville |
| 7 | Gabon | 2 172 579 | 257 667 | Libreville |
| 8 | Gwinea Równikowa | 1 358 276 | 28051 | Malabo |
| 9 | Wyspy Świętego Tomasza i Książęca | 201784 | 964 | Sao Tome |
Mapa krajów Afryki Środkowej
Krótka historia Afryki Środkowej
Wczesne osady ludzkie
Epoka prehistoryczna
Afryka Środkowa, bogata w zasoby naturalne i różnorodność biologiczną, ma głęboko zakorzenioną historię sięgającą czasów prehistorycznych. Archeologiczne dowody sugerują, że ludzie zamieszkiwali ten region od tysięcy lat. Wczesne osady ludzkie składały się głównie ze społeczności łowiecko-zbierackich. W szczególności dorzecze Konga odegrało kluczową rolę jako siedlisko pierwszych ludzi. Artefakty, takie jak narzędzia kamienne i ceramika znalezione na obszarach takich jak Demokratyczna Republika Konga (DRK) i Republika Środkowoafrykańska (CAR), wskazują na obecność zaawansowanych kultur prehistorycznych.
Rozwój Rolnictwa
Rozwój rolnictwa około 3000 roku p.n.e. oznaczał znaczącą zmianę w historii Afryki Środkowej. Wprowadzenie rolnictwa doprowadziło do powstania bardziej trwałych osad. Wczesne społeczeństwa rolnicze uprawiały rośliny takie jak proso i sorgo oraz zwierzęta udomowione. Migracja Bantu, która rozpoczęła się około 2000 roku p.n.e., wywarła głęboki wpływ na region. Ludy mówiące bantu rozprzestrzeniły się po Afryce Środkowej, przynosząc ze sobą praktyki rolnicze, technologię obróbki żelaza i nowe struktury społeczne.
Starożytne królestwa i imperia
Królestwo Kongo
Jednym z najważniejszych starożytnych królestw Afryki Środkowej było Królestwo Kongo. Założony w XIV wieku, obejmował części dzisiejszej Angoli, DRK, Republiki Konga i Gabonu. Królestwo Kongo było wysoce scentralizowane i wyrafinowane, ze zorganizowanym rządem, tętniącymi życiem sieciami handlowymi i bogatym dziedzictwem kulturowym. Jej stolica, Mbanza Kongo, była głównym ośrodkiem miejskim. Królestwo zajmowało się handlem z mocarstwami europejskimi, zwłaszcza z Portugalczykami, którzy przybyli w XV wieku. Kontakt ten miał zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki, w tym rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa i niszczycielski wpływ transatlantyckiego handlu niewolnikami.
Imperia Luby i Lundy
Na sawannach dzisiejszej DRK imperia Luba i Lunda powstały między XIV a XVII wiekiem. Imperium Luba, założone przez króla Kongolo, rozwinęło złożony system polityczny i gospodarkę opartą na rolnictwie, rybołówstwie i handlu. Imperium Lunda na południu wyrosło ze stanu Luba i rozszerzyło się dzięki sojuszom i podbojom. Obydwa imperia odegrały znaczącą rolę w regionalnych sieciach handlowych, wymieniając towary takie jak kość słoniowa, miedź i sól.
Eksploracja europejska i kolonializm
Wczesne kontakty europejskie
Europejska eksploracja Afryki Środkowej rozpoczęła się pod koniec XV wieku, kiedy portugalscy odkrywcy zapuścili się w ten region. Jednak dopiero w XIX wieku wzrosło zainteresowanie Europy Afryką Środkową. Odkrywcy tacy jak David Livingstone i Henry Morton Stanley przeprowadzili rozległe ekspedycje, mapując region i dokumentując jego ludność i krajobrazy. Ich relacje podsyciły europejskie ambicje kolonizacyjne.
Wyścig o Afrykę
Konferencja berlińska w latach 1884-1885 przypieczętowała formalny podział Afryki pomiędzy mocarstwa europejskie, co doprowadziło do kolonizacji Afryki Środkowej. Region został podzielony głównie pomiędzy Belgię, Francję i Niemcy. Król Belgii Leopold II ustanowił osobistą kontrolę nad Wolnym Państwem Kongo, wykorzystując jego zasoby i ludzi z brutalną skutecznością. Okrucieństwa popełnione w tym okresie, w tym praca przymusowa i masowe zabójstwa, doprowadziły do międzynarodowego potępienia i ostatecznie do przekazania kontroli rządowi belgijskiemu w 1908 r.
Francja skolonizowała terytoria, które stały się Gabonem, Kongo-Brazzaville i Republiką Środkowoafrykańską, podczas gdy Niemcy kontrolowały części dzisiejszego Kamerunu i Rwandy. Okres kolonialny przyniósł znaczące zmiany, w tym wprowadzenie nowych systemów administracyjnych, rozwój infrastruktury i eksploatację zasobów naturalnych. Jednak doprowadziło to również do wysiedleń rdzennej ludności, zakłóceń kulturowych i ruchów oporu.
Ruchy Niepodległościowe
Epoka po II wojnie światowej
Następstwa II wojny światowej i globalna fala dekolonizacji podsyciły ruchy niepodległościowe w całej Afryce Środkowej. Pojawili się przywódcy i ruchy nacjonalistyczne, opowiadające się za samostanowieniem i zakończeniem rządów kolonialnych. W Kongo Belgijskim Patrice Lumumba stał się wybitną postacią, prowadząc kraj do niepodległości w 1960 r. Jednakże przemianę tę zakłócała niestabilność polityczna, co doprowadziło do zabójstwa Lumumby i dojścia do władzy Josepha Mobutu, który ustanowił reżim dyktatorski, który trwał do 1997 r..
Terytoria francuskie i portugalskie
Kolonie francuskie w Afryce Środkowej również uzyskały niepodległość na początku lat sześćdziesiątych. Gabon, Republika Konga i Republika Środkowoafrykańska stały się suwerennymi narodami, z których każde stoi przed własnymi wyzwaniami po uzyskaniu niepodległości, w tym niestabilnością polityczną, zamachami stanu i trudnościami gospodarczymi. Na terytoriach portugalskich walka o niepodległość była dłuższa i bardziej brutalna. Na przykład Angola była świadkiem przedłużającej się wojny o niepodległość, która trwała do 1975 roku.
Epoka po odzyskaniu niepodległości
Wyzwania polityczne i gospodarcze
Epokę po odzyskaniu niepodległości w Afryce Środkowej charakteryzowały połączenie postępu i utrzymujących się wyzwań. Wiele krajów w regionie zmaga się z niestabilnością polityczną, wojnami domowymi i trudnościami gospodarczymi. Na przykład DRK doświadczyła wielu konfliktów, w tym pierwszej i drugiej wojny w Kongu, w które zaangażowane było wiele narodów afrykańskich i które pochłonęły miliony ofiar śmiertelnych. Podobnie Republika Środkowoafrykańska boryka się z chroniczną niestabilnością, powtarzającymi się zamachami stanu i trwającymi konfliktami zbrojnymi.
Wysiłki na rzecz stabilności i rozwoju
Pomimo tych wyzwań podjęto wysiłki na rzecz osiągnięcia stabilności i wspierania rozwoju. Organizacje regionalne, takie jak Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Środkowej (ECCAS) i interwencje międzynarodowe miały na celu wspieranie pokoju i współpracy. Kraje takie jak Gabon i Gwinea Równikowa wykorzystały swoje zasoby ropy naftowej do napędzania wzrostu gospodarczego, chociaż nadal utrzymują się obawy dotyczące zarządzania i sprawiedliwej dystrybucji bogactwa.
Współczesne problemy i perspektywy na przyszłość
Kwestie środowiskowe i społeczne
Afryka Środkowa stoi w obliczu znaczących współczesnych problemów, w tym degradacji środowiska, ubóstwa i kryzysów zdrowotnych. Dorzecze Konga, jeden z największych lasów deszczowych na świecie, jest zagrożone wylesianiem i zmianami klimatycznymi, które mają wpływ na różnorodność biologiczną i społeczności lokalne. Wysiłki na rzecz ochrony środowiska i promowania zrównoważonego rozwoju są kluczowe dla przyszłości regionu.
Droga do zrównoważonego rozwoju
Patrząc w przyszłość, droga Afryki Środkowej do zrównoważonego rozwoju obejmuje stawienie czoła złożonym wyzwaniom przy jednoczesnym wykorzystaniu ogromnych zasobów i odpornych społeczeństw. Wzmocnienie zarządzania, promowanie współpracy regionalnej oraz inwestowanie w edukację, opiekę zdrowotną i infrastrukturę to istotne kroki w stronę lepszej przyszłości. Bogate dziedzictwo kulturowe i różnorodne krajobrazy naturalne regionu oferują wyjątkowe możliwości turystyki i wymiany kulturalnej, przyczyniając się do jego ogólnego rozwoju.
