Kraje w Afryce Północnej

Ile narodów w Afryce Północnej

Położona w północnej części Afryki, Afryka Północna składa się z 7  krajów. Oto alfabetyczna lista wszystkich krajów Afryki Północnej: Algieria, Egipt, Libia, Maroko, Sudan, Sudan Południowy i Tunezja.

1. Algieria

Algieria to kraj w Afryce Północnej i na powierzchni największy kraj w Afryce, graniczący z Tunezją, Libią, Nigrem, Mali, Marokiem i Mauretanią. Stolica Algierii nazywa się Algier, a językiem urzędowym jest arabski.

Stolica: Algier Powierzchnia: 2 381 740 km² Język: arabski Waluta: dinar algierski

2. Egipt

Egipt jest republiką we wschodniej Afryce Północnej, nad Morzem Śródziemnym i Morzem Czerwonym. Egipt graniczy z Morzem Śródziemnym na północy, Strefą Gazy i Izraelem na północnym wschodzie, Morzem Czerwonym na wschodzie, Sudanem na południu i Libią na zachodzie. Około 80% mieszkańców Egiptu mieszka w pobliżu wielkiej rzeki Nil.

Stolica: Kair Powierzchnia: 1 001 450 km² Język: arabski Waluta: funt egipski

3. Libia

Libia, formalnie Państwo Libia to państwo w Afryce Północnej. Libia położona jest pomiędzy Egiptem na wschodzie, Sudanem na południowym wschodzie, Czadem i Nigrem na południu, Algierią i Tunezją na zachodzie oraz Morzem Śródziemnym na północy, a najbliższym krajem jest Malta.

Stolica: Trypolis Powierzchnia: 1 759 540 km² Język: arabski Waluta: Dinar

4. Maroko

Maroko, formalnie Królestwo Maroka, to kraj w zachodniej Afryce Północnej. Jest to jeden z najbardziej wysuniętych na północ krajów Afryki. Kraj graniczy z Algierią, Saharą Zachodnią, Hiszpanią oraz Atlantykiem i Morzem Śródziemnym.

Stolica: Rabat Powierzchnia: 446 550 km² Język: arabski Waluta: Dirham

5. Sudanu

Sudan, formalnie Republika Sudanu, czasami nazywana Sudanem Północnym, to kraj w Afryce Północnej, często uważany również za część Bliskiego Wschodu.

Stolica: Chartum Powierzchnia: 1 861 484 km² Język: arabski Waluta: funt sudański

6. Sudan Południowy

Sudan Południowy, formalnie Republika Sudanu Południowego, to państwo w Afryce Wschodniej. Sudan Południowy graniczy z Sudanem na północy, Ugandą, Kenią i Demokratyczną Republiką Konga na południu, Etiopią na wschodzie i Republiką Środkowoafrykańską na zachodzie. Naród powstał w 2011 roku w wyniku oderwania się od Sudanu.

Stolica: Dżuba Powierzchnia: 644 329 km² Języki: angielski i arabski Waluta: funt południowosudański

7. Tunezja

Tunezja, formalnie Republika Tunezji to państwo w Afryce Północnej, na południowym wybrzeżu Morza Śródziemnego. Kraj graniczy z Algierią na zachodzie i Libią na południowym wschodzie.

Stolica: Tunis Powierzchnia: 163 610 km² Język: arabski Waluta: dinar tunezyjski

Kraje Afryki Północnej według populacji i ich stolic

Jak wspomniano powyżej, w Afryce Północnej istnieje siedem niezależnych krajów. Wśród nich największym krajem jest Egipt, a najmniejszym Libia pod względem liczby ludności. Pełną listę krajów Afryki Północnej ze stolicami  przedstawiono w poniższej tabeli, uszeregowanej według ostatniej całkowitej populacji.

Mapa krajów Afryki Północnej

Krótka historia Afryki Północnej

Starożytne cywilizacje

Okres predynastyczny i wczesnodynastyczny

Historia Afryki Północnej jest głęboko powiązana z niektórymi z najwcześniejszych znanych cywilizacji ludzkich. Najsłynniejszą starożytną cywilizacją regionu jest starożytny Egipt, który powstał wzdłuż Nilu. Okres predynastyczny (ok. 6000-3150 p.n.e.) był okresem rozwoju wczesnych społeczności rolniczych i powstania struktur politycznych. Kulminacją tej epoki było zjednoczenie Górnego i Dolnego Egiptu przez króla Narmera, co zapoczątkowało okres wczesnodynastyczny (ok. 3150-2686 p.n.e.).

Stare, Środkowe i Nowe Królestwo

Stare Królestwo (ok. 2686-2181 p.n.e.) słynie z budowy piramid w Gizie, w tym Wielkiej Piramidy zbudowanej dla faraona Chufu. Epokę tę charakteryzowała scentralizowana władza i monumentalna architektura. Państwo Środka (ok. 2055-1650 p.n.e.) nastąpiło po okresie niestabilności i jest znane ze swoich osiągnięć w literaturze, sztuce i organizacji wojskowej.

Nowe Królestwo (ok. 1550-1077 p.n.e.) oznaczało szczyt potęgi i dobrobytu Egiptu. Faraonowie, tacy jak Hatszepsut, Echnaton i Ramzes II, rozszerzyli imperium i zainicjowali znaczące projekty budowlane, w tym świątynie i grobowce w Dolinie Królów. Upadek Nowego Królestwa rozpoczął się od najazdów Ludów Morza i wewnętrznych konfliktów.

Kartagina i Fenicjanie

W zachodniej części Afryki Północnej Fenicjanie założyli miasto Kartagina (dzisiejsza Tunezja) około 814 roku p.n.e. Kartagina wyrosła na główną potęgę morską i handlową, dominującą w handlu na Morzu Śródziemnym. Imperium Kartaginy osiągnęło swój szczyt pod przywództwem generałów takich jak Hannibal, który słynnie przekroczył Alpy, rzucając wyzwanie Rzymowi podczas drugiej wojny punickiej (218-201 p.n.e.). Kartagina ostatecznie jednak padła pod panowanie Rzymu w 146 roku p.n.e. po Trzeciej Wojnie Punickiej, co doprowadziło do powstania rzymskiej prowincji Afryka.

Okres rzymski i bizantyjski

Rzymska Afryka Północna

Po wojnach punickich Rzym rozszerzył swoją kontrolę nad Afryką Północną. Region stał się kluczową częścią Cesarstwa Rzymskiego, znanego z produkcji rolnej, zwłaszcza pszenicy i oliwy z oliwek. Miasta takie jak Leptis Magna, Kartagina i Aleksandria rozkwitły pod panowaniem rzymskim, służąc jako ważne ośrodki handlu, kultury i nauki.

Bizantyjska Afryka Północna

Po upadku Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego w V wieku n.e. Cesarstwo Bizantyjskie (Wschodnie Rzymskie) zachowało kontrolę nad częściami Afryki Północnej. Okres bizantyjski był okresem kontynuacji rzymskich wpływów kulturowych i architektonicznych, a także rozprzestrzeniania się chrześcijaństwa. Jednak region stanął w obliczu rosnącej presji ze strony plemion berberyjskich i wewnętrznych konfliktów, osłabiających kontrolę Bizancjum.

Podboje islamskie i dynastie

Wczesna ekspansja islamu

W VII wieku kalifat islamski rozszerzył się na Afrykę Północną. Początkowe podboje rozpoczęły się za czasów kalifów Rashiduna i były kontynuowane za czasów kalifatu Umajjadów. Na początku VIII wieku większość Afryki Północnej została włączona do świata islamu. Rozprzestrzenianie się islamu przyniosło znaczące zmiany kulturowe, religijne i językowe, a także powstanie nowych miast i sieci handlowych.

Dynastie Fatymidów i Almohadów

Kalifat Fatymidów, założony przez dynastię szyitów Fatimidów w X wieku, założył swoją stolicę w Kairze, przekształcając miasto w główny ośrodek polityczny i kulturalny. Fatymidzi rządzili większą częścią Afryki Północnej, Egiptu i Lewantu aż do XII wieku, kiedy kontrolę przejęła dynastia Ajjubidów, założona przez Salaha al-Dina (Saladyna).

Dynastia Almohadów, berberyjsko-berberyjska dynastia muzułmańska, wyłoniła się w XII wieku i wywodziła się z gór Atlas w Maroku. Almohadowie zjednoczyli pod swoimi rządami większą część Afryki Północnej i Hiszpanii, promując ścisłą interpretację islamu i sprzyjając okresowi rozkwitu intelektualnego i kulturalnego. Ich panowanie zaczęło jednak słabnąć w XIII wieku, dając początek nowym potęgom w regionie.

Era osmańska

Podbój i administracja osmańska

Na początku XVI wieku Imperium Osmańskie rozszerzyło swój zasięg na Afrykę Północną. Turcy przejęli kontrolę nad głównymi terytoriami, w tym współczesną Algierią, Tunezją i Libią. Ich administracja zapewniła stabilność i integrację z większą osmańską siecią handlową, która łączyła Europę, Azję i Afrykę. Pomimo zwierzchnictwa osmańskiego lokalni władcy często zachowywali znaczną autonomię, szczególnie w odległych prowincjach.

Rozwój gospodarczy i kulturalny

Pod panowaniem osmańskim w Afryce Północnej nastąpił znaczący rozwój handlu, rolnictwa i urbanizacji. Miasta takie jak Algier, Tunis i Trypolis stały się tętniącymi życiem ośrodkami handlu i kultury. W tym okresie rozwinęły się także tradycje architektoniczne i artystyczne, łączące wpływy osmańskie i lokalne berberyjskie. Instytucje edukacyjne, w tym medresy, odegrały kluczową rolę w rozpowszechnianiu wiedzy i nauki islamskiej.

Okres kolonialny

Kolonizacja europejska

XIX wiek zapoczątkował europejską kolonizację Afryki Północnej. Francja rozpoczęła podbój Algierii w 1830 roku, co doprowadziło do długotrwałego i brutalnego procesu kolonizacyjnego. Tunezja znalazła się pod francuskim protektoratem w 1881 r., podczas gdy Włochy najechały i skolonizowały Libię w 1911 r. Brytyjczycy, skupiając się na Egipcie, formalnie utworzyli protektorat nad krajem w 1882 r., chociaż Egipt zachował nominalną niepodległość pod Imperium Osmańskim aż do I wojny światowej.

Wpływ kolonizacji

Rządy kolonialne przyniosły głębokie zmiany w Afryce Północnej, w tym wprowadzenie nowych systemów administracyjnych, infrastruktury i wyzysku gospodarczego. Potęgi kolonialne skupiały się na wydobywaniu surowców i integracji regionu z globalnymi sieciami handlowymi, często kosztem lokalnej ludności. Opór wobec rządów kolonialnych był powszechny, a znaczące osobistości, takie jak Abdelkader w Algierii i Omar Mukhtar w Libii, przewodziły znaczącym ruchom opozycji.

Niepodległość i era nowożytna

Walki o Niepodległość

W połowie XX wieku przez Afrykę Północną przetoczyła się fala ruchów niepodległościowych. Egipt uzyskał formalną niepodległość od Wielkiej Brytanii w 1922 r., choć wpływy brytyjskie utrzymywały się aż do rewolucji w 1952 r. Libia uzyskała niepodległość w 1951 r., stając się Królestwem Libii. Walka Algierii o niepodległość od Francji zakończyła się wojną algierską (1954-1962), która zakończyła się uzyskaniem przez Algierię niepodległości w 1962 r. po brutalnym konflikcie.

Tunezja i Maroko również uzyskały niepodległość od Francji w 1956 r. Koniec rządów kolonialnych zapoczątkował nową erę dla krajów Afryki Północnej, charakteryzującą się wysiłkami na rzecz ustanowienia suwerennych państw, rozwoju gospodarczego oraz stawienia czoła wyzwaniom społecznym i politycznym.

Wyzwania po odzyskaniu niepodległości

Okres po uzyskaniu niepodległości w Afryce Północnej charakteryzował się zarówno postępem, jak i wyzwaniami. Narody stanęły w obliczu takich problemów, jak niestabilność polityczna, trudności gospodarcze i niepokoje społeczne. W Egipcie przywództwo Gamala Abdela Nassera przyniosło znaczące reformy i skupienie się na panarabizmie, ale doprowadziło także do konfliktów, takich jak kryzys sueski w 1956 r.

Algieria, wychodząc z wyniszczającej wojny, stanęła w obliczu wewnętrznych konfliktów i wyzwań gospodarczych. Libia pod rządami Muammara Kaddafiego prowadziła politykę radykalnego socjalizmu i panafrykanizmu, co doprowadziło zarówno do inicjatyw rozwojowych, jak i międzynarodowej izolacji.

Współczesne wydarzenia

W ostatnich dziesięcioleciach Afryka Północna doświadczyła znaczących przemian politycznych i społecznych. Arabska Wiosna 2011 r. przyniosła dramatyczne zmiany w regionie, prowadząc do obalenia długotrwałych reżimów w Tunezji, Libii i Egipcie. Powstania te uwydatniły powszechne żądania wolności politycznej, możliwości gospodarczych i sprawiedliwości społecznej.

Obecnie Afryka Północna w dalszym ciągu stoi przed złożonymi wyzwaniami, takimi jak dywersyfikacja gospodarcza, reformy polityczne i bezpieczeństwo regionalne. Wysiłki mające na celu wzmocnienie współpracy regionalnej, przeciwdziałanie zmianom klimatycznym i promowanie zrównoważonego rozwoju mają kluczowe znaczenie dla przyszłych perspektyw regionu.