Kuzey Afrika’daki ülkeler
Kuzey Afrika’da Kaç Ülke Var?
Afrika’nın kuzeyinde yer alan Kuzey Afrika, 7 ülkeden oluşmaktadır. İşte Kuzey Afrika’daki tüm ülkelerin alfabetik listesi: Cezayir, Mısır, Libya, Fas, Sudan, Güney Sudan ve Tunus.
1. Cezayir
Cezayir, Kuzey Afrika’da bir ülkedir ve görünüşte Afrika’nın en büyük ülkesidir ve Tunus, Libya, Nijer, Mali, Fas ve Moritanya ile komşudur. Cezayir’in başkentine Cezayir denir ve resmi dili Arapçadır.
 |
|
2. Mısır
Mısır, Kuzey Afrika’nın doğusunda, Akdeniz ve Kızıldeniz kıyısında bir cumhuriyettir. Mısır, kuzeyde Akdeniz, kuzeydoğuda Gazze Şeridi ve İsrail, doğuda Kızıldeniz, güneyde Sudan ve batıda Libya ile komşudur. Mısır sakinlerinin yaklaşık %80’i büyük Nil nehrinin yakınında yaşıyor.
 |
|
3.Libya
Libya, resmi olarak Libya devleti, Kuzey Afrika’da bir devlettir. Libya, doğuda Mısır, güneydoğuda Sudan, güneyde Çad ve Nijer, batıda Cezayir ve Tunus, kuzeyde Akdeniz ile en yakın ülke olarak Malta adası arasında yer almaktadır.
 |
|
4. Fas
Fas, resmi adıyla Fas Krallığı, Batı Kuzey Afrika’da bir ülkedir. Afrika’nın en kuzeyindeki ülkelerden biridir. Ülkenin Cezayir, Batı Sahra, İspanya ve Atlantik ve Akdeniz ile sınırları vardır.
 |
|
5. Sudan
Sudan, resmi olarak Sudan Cumhuriyeti, bazen Kuzey Sudan olarak da anılır, genellikle Orta Doğu’nun bir parçası olarak kabul edilen Kuzey Afrika’da bir ülkedir.
 |
|
6. Güney Sudan
Güney Sudan, resmi adıyla Güney Sudan Cumhuriyeti, Doğu Afrika’da bir eyalettir. Güney Sudan, kuzeyde Sudan, güneyde Uganda, Kenya ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti, doğuda Etiyopya ve batıda Orta Afrika Cumhuriyeti ile komşudur. Ulus, 2011 yılında Sudan’dan ayrılarak kuruldu.
 |
|
7. Tunus
Tunus, resmi adıyla Tunus Cumhuriyeti, Kuzey Afrika’da, Akdeniz’in güney kıyısında bir devlettir. Ülkenin batıda Cezayir, güneydoğuda ise Libya ile sınırı bulunmaktadır.
 |
|
Nüfusa ve Başkentlerine Göre Kuzey Afrika’daki Ülkeler
Yukarıda belirtildiği gibi Kuzey Afrika’da yedi bağımsız ülke bulunmaktadır. Bunların arasında nüfus bakımından en büyük ülke Mısır, en küçük ülke ise Libya’dır. Başkentleri olan Kuzey Afrika ülkelerinin tam listesi , en son toplam nüfusa göre sıralanmış olarak aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
| # | Ülke | Nüfus | Arsa Alanı (km²) | Başkent |
| 1 | Mısır | 98.839.800 | 995.450 | Kahire |
| 2 | Cezayir | 43.378.027 | 2.381.741 | Cezayir |
| 3 | Sudan | 41.617.956 | 1.861.484 | Juba |
| 4 | Fas | 35.053.200 | 446.300 | Rabat |
| 5 | Tunus | 11.551.448 | 155.360 | Tunus |
| 6 | Güney Sudan | 12.778.239 | 619.745 | Juba |
| 7 | Libya | 6.777.452 | 1.759.540 | Trablus |
Kuzey Afrika Ülkeleri Haritası
Kuzey Afrika’nın Kısa Tarihi
Antik Uygarlıklar
Hanedan Öncesi ve Erken Hanedan Dönemleri
Kuzey Afrika’nın tarihi, bilinen en eski insan uygarlıklarından bazılarıyla derinden iç içe geçmiştir. Bölgenin en ünlü antik uygarlığı Nil Nehri kıyısında ortaya çıkan Eski Mısır’dır. Hanedanlık Öncesi Dönem (M.Ö. 6000-3150 civarı) ilk tarım topluluklarının gelişimine ve siyasi yapıların oluşumuna tanık oldu. Bu dönem, Erken Hanedanlık Dönemi’nin (MÖ 3150-2686) başlangıcına işaret ederek Yukarı ve Aşağı Mısır’ın Kral Narmer tarafından birleştirilmesiyle doruğa ulaştı.
Eski, Orta ve Yeni Krallıklar
Eski Krallık (M.Ö. 2686-2181), Firavun Khufu için inşa edilen Büyük Piramit de dahil olmak üzere Gize Piramitlerinin inşasıyla ünlüdür. Bu dönem, merkezi güç ve anıtsal mimariyle karakterize edildi. Orta Krallık (MÖ 2055-1650 civarı) bir istikrarsızlık dönemini takip etti ve edebiyat, sanat ve askeri organizasyondaki başarılarıyla dikkat çekti.
Yeni Krallık (M.Ö. 1550-1077) Mısır’ın gücünün ve refahının zirvesine işaret ediyordu. Hatshepsut, Akhenaten ve II. Ramses gibi firavunlar imparatorluğu genişletti ve Krallar Vadisi’ndeki tapınaklar ve mezarlar dahil olmak üzere önemli inşaat projeleri başlattı. Yeni Krallığın çöküşü Deniz Kavimleri’nin istilaları ve iç çatışmalarla başladı.
Kartaca ve Fenikeliler
Kuzey Afrika’nın batı kesiminde Fenikeliler, MÖ 814 civarında Kartaca şehrini (günümüz Tunus’u) kurdular. Kartaca, Akdeniz’deki ticarete hakim olan büyük bir denizcilik ve ticari güç haline geldi. Kartaca İmparatorluğu, İkinci Pön Savaşı sırasında (MÖ 218-201) Roma’ya meydan okumak için Alpleri aşan ünlü Hannibal gibi generallerin önderliğinde zirveye ulaştı. Ancak Kartaca, Üçüncü Pön Savaşı’ndan sonra MÖ 146’da Roma’nın eline geçti ve bu da Roma’nın Afrika eyaletinin kurulmasına yol açtı.
Roma ve Bizans Dönemleri
Roma Kuzey Afrika
Pön Savaşlarının ardından Roma, Kuzey Afrika üzerindeki kontrolünü genişletti. Bölge, başta buğday ve zeytinyağı olmak üzere tarımsal üretimiyle tanınan Roma İmparatorluğu’nun önemli bir parçası haline geldi. Leptis Magna, Kartaca ve İskenderiye gibi şehirler Roma yönetimi altında gelişti; ticaret, kültür ve öğrenim açısından hayati merkezler olarak hizmet verdi.
Bizans Kuzey Afrika
MS 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasının ardından Bizans İmparatorluğu (Doğu Roma İmparatorluğu), Kuzey Afrika’nın bazı kısımları üzerindeki kontrolünü sürdürdü. Bizans döneminde Roma’nın kültürel ve mimari etkilerinin devam ettiği ve Hıristiyanlığın yayıldığı dönem görüldü. Ancak bölge, Berberi kabilelerinin artan baskısıyla ve iç çekişmelerle karşı karşıya kaldı ve Bizans kontrolünü zayıflattı.
İslam Fetihleri ve Hanedanları
Erken İslami Genişleme
7. yüzyılda İslam Halifeliği Kuzey Afrika’ya doğru genişledi. İlk fetihler Raşidun Halifeleri döneminde başladı ve Emevi Halifeliği döneminde devam etti. 8. yüzyılın başlarında Kuzey Afrika’nın büyük bir kısmı İslam dünyasına dahil edilmişti. İslam’ın yayılması, yeni şehirlerin ve ticaret ağlarının kurulmasının yanı sıra önemli kültürel, dini ve dilsel değişiklikleri de beraberinde getirdi.
Fatımi ve Muvahhid Hanedanları
10. yüzyılda Şii Fatımi hanedanı tarafından kurulan Fatımi Halifeliği, başkentini Kahire’de kurarak şehri büyük bir siyasi ve kültürel merkeze dönüştürdü. Fatımiler, Salah al-Din (Selahaddin) tarafından kurulan Eyyubi hanedanının kontrolü ele geçirdiği 12. yüzyıla kadar Kuzey Afrika, Mısır ve Levant’ın çoğunu yönetti.
Bir Berberi Berberi Müslüman hanedanı olan Almohad hanedanı, kökeni Fas’ın Atlas Dağları’ndan 12. yüzyılda ortaya çıktı. Muvahhidler, İslam’ın katı bir yorumunu teşvik ederek ve entelektüel ve kültürel bir gelişme dönemini teşvik ederek Kuzey Afrika ve İspanya’nın çoğunu kendi yönetimleri altında birleştirdi. Ancak 13. yüzyılda hükümdarlıkları zayıflamaya başladı ve bölgede yeni güçlerin ortaya çıkmasına neden oldu.
Osmanlı Dönemi
Osmanlı Fethi ve Yönetimi
16. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu nüfuz alanını Kuzey Afrika’ya kadar genişletmişti. Osmanlılar, günümüz Cezayir, Tunus ve Libya dahil olmak üzere büyük topraklar üzerinde kontrol kurdu. Yönetimleri, Avrupa, Asya ve Afrika’yı birbirine bağlayan daha geniş Osmanlı ticaret ağına istikrar ve entegrasyon getirdi. Osmanlı hükümdarlığına rağmen yerel yöneticiler, özellikle uzak vilayetlerde çoğunlukla hatırı sayılır bir özerkliğe sahip oluyorlardı.
Ekonomik ve Kültürel Gelişmeler
Osmanlı yönetimi altında Kuzey Afrika’da ticaret, tarım ve şehirleşme alanlarında önemli gelişmeler yaşandı. Cezayir, Tunus ve Trablus gibi şehirler hareketli ticaret ve kültür merkezleri haline geldi. Bu dönem aynı zamanda Osmanlı ve yerel Berberi etkilerini harmanlayan mimari ve sanatsal geleneklerin gelişmesine de tanık oldu. Medreseler de dahil olmak üzere eğitim kurumları, bilginin ve İslami ilmin yayılmasında çok önemli bir rol oynadı.
Sömürge Dönemi
Avrupa Kolonizasyonu
19. yüzyıl, Kuzey Afrika’da Avrupa kolonizasyonunun başlangıcı oldu. Fransa, 1830’da Cezayir’i fethetmeye başladı ve bu, uzun ve acımasız bir sömürgeleştirme sürecine yol açtı. Tunus 1881’de Fransız himayesi altına girerken, İtalya 1911’de Libya’yı işgal edip kolonileştirdi. Mısır’a odaklanan İngilizler, 1882’de resmi olarak ülke üzerinde bir himaye kurdu, ancak Mısır, Birinci Dünya Savaşı’na kadar Osmanlı İmparatorluğu altında nominal bağımsızlığını korudu.
Kolonizasyonun Etkisi
Sömürge yönetimi Kuzey Afrika’ya yeni idari sistemlerin, altyapının ve ekonomik sömürünün getirilmesi de dahil olmak üzere derin değişiklikler getirdi. Sömürgeci güçler, genellikle yerel halkların pahasına, kaynakları çıkarmaya ve bölgeyi küresel ticaret ağlarına entegre etmeye odaklandı. Sömürgeci yönetime karşı direniş yaygındı; Cezayir’deki Abdelkader ve Libya’daki Ömer Muhtar gibi önemli isimler önemli muhalefet hareketlerine öncülük ediyordu.
Bağımsızlık ve Modern Çağ
Bağımsızlık Mücadeleleri
20. yüzyılın ortalarında Kuzey Afrika’da bir bağımsızlık hareketleri dalgası yaşandı. Mısır, 1922’de İngiltere’den resmi bağımsızlığını kazandı, ancak İngiliz etkisi 1952 devrimine kadar devam etti. Libya, 1951’de bağımsızlığını kazandı ve Libya Krallığı oldu. Cezayir’in Fransa’dan bağımsızlık mücadelesi, Cezayir Savaşı’yla (1954-1962) doruğa ulaştı ve bu, acımasız bir çatışmanın ardından 1962’de Cezayir’in bağımsızlığıyla sona erdi.
Tunus ve Fas da 1956’da Fransa’dan bağımsızlığını elde etti. Sömürge yönetiminin sona ermesi, Kuzey Afrika ülkeleri için egemen devletler kurma, ekonomileri geliştirme ve sosyal ve politik zorluklara çözüm bulma çabalarıyla karakterize edilen yeni bir dönemin başlangıcına işaret ediyordu.
Bağımsızlık Sonrası Zorluklar
Kuzey Afrika’da bağımsızlık sonrası döneme hem ilerleme hem de zorluklar damgasını vurdu. Milletler siyasi istikrarsızlık, ekonomik zorluklar ve sosyal huzursuzluk gibi sorunlarla karşı karşıya kaldı. Mısır’da Cemal Abdülnasır’ın liderliği önemli reformlar getirdi ve pan-Arabizme odaklandı, ancak aynı zamanda 1956 Süveyş Krizi gibi çatışmalara da yol açtı.
Yıkıcı bir savaştan çıkan Cezayir, iç çekişmeler ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya kaldı. Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya, hem kalkınma girişimlerine hem de uluslararası izolasyona yol açan radikal sosyalizm ve pan-Afrikanizm politikası izledi.
Çağdaş Gelişmeler
Son yıllarda Kuzey Afrika önemli siyasi ve sosyal dönüşümler yaşadı. 2011 Arap Baharı bölgede dramatik değişikliklere yol açarak Tunus, Libya ve Mısır’da uzun süredir devam eden rejimlerin devrilmesine yol açtı. Bu ayaklanmalar siyasi özgürlük, ekonomik fırsat ve sosyal adalet yönündeki yaygın talepleri öne çıkardı.
Bugün Kuzey Afrika, ekonomik çeşitlilik, siyasi reform ve bölgesel güvenlik dahil olmak üzere karmaşık zorluklarla mücadele etmeye devam ediyor. Bölgesel işbirliğini geliştirme, iklim değişikliğini ele alma ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etme çabaları bölgenin gelecekteki beklentileri açısından merkezi öneme sahiptir.
