Doğu Avrupa’daki ülkeler
Doğu Avrupa ülkeleri kültürel ve tarihi özelliklerine göre gruplandırılmaktadır. Bir yandan Ortodoks Kilisesi’nin etkisi altına giren ve Slav diline sahip ülkeleri bir araya getiriyorlar. Sırbistan, Karadağ, Hırvatistan gibi pek çoğu Türk-Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetindeydi. Bu nedenle burada birkaç yüzyıl önce çok sayıda Müslümanın yerleşmiş olduğunu görüyoruz.
Öte yandan Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Slovakya gibi bölgeler Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun parçasıydı. Her ne kadar Roma İmparatorluğu tarafından işgal edilmemiş olsalar da batıya yakın bir kültüre sahiptirler.
Doğu Avrupa’da Kaç Ülke
Doğu Avrupa, Avrupa’nın bir bölgesi olarak 10 bağımsız ülkeden oluşmaktadır (Belarus, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Moldova, Polonya, Romanya, Rusya, Slovakya, Ukrayna). Doğu Avrupa ülkeleri ve nüfusa göre bağımlılıkların listesi için aşağıya bakın. Ayrıca hepsini bu sayfanın sonunda alfabetik sırayla bulabilirsiniz.
1. Beyaz Rusya
Belarus, resmi adıyla Belarus Cumhuriyeti, Doğu Avrupa’da bir ülkedir. Ülke bir iç devlettir ve Letonya, Litvanya, Polonya, Rusya ve Ukrayna ile komşudur.
|
2. Bulgaristan
Bulgaristan, güney Avrupa’da, kuzeydoğu Balkanlar’da, kuzeyde Romanya, batıda Sırbistan ve Makedonya, güneyde Yunanistan ve Türkiye ve doğuda Karadeniz kıyılarıyla komşu olan bir cumhuriyettir. Bulgaristan’ın yaklaşık 7,2 milyon nüfusu var ve Sofya başkent ve en büyük şehir.
|
3. Çek Cumhuriyeti
Çek Cumhuriyeti, resmi adıyla Çek Cumhuriyeti, bir Orta Avrupa ülkesidir ve Avrupa Birliği’nin bir üyesidir.
|
4. Macaristan
Macaristan Orta Avrupa’da bir cumhuriyettir. Macaristan’ın başkenti Budapeşte’dir. Ülkenin Avusturya, Slovakya, Ukrayna, Romanya, Sırbistan, Hırvatistan ve Slovenya ile sınırları bulunmaktadır. Macaristan’ın tarihi dokuzuncu yüzyıla kadar uzanmaktadır ve halk Ugor dili olan Macarca konuşmaktadır.
|
5.Moldova
Moldova, resmi olarak Moldova Cumhuriyeti, Doğu Avrupa’da Romanya ve Ukrayna sınırındaki bir cumhuriyettir. Ülkenin nüfusu 3,5 milyondur.
|
6. Polonya
Polonya, resmi adıyla Polonya Cumhuriyeti, Orta Avrupa’da bir cumhuriyettir. Polonya, batıda Almanya, güneyde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya, doğuda Ukrayna ve Belarus, kuzeyde Litvanya ve Rusya ile komşudur.
|
7. Romanya
Romanya Doğu Avrupa’da bir cumhuriyettir. Ülkenin kuzeyde Ukrayna, doğuda Moldova ve Karadeniz, güneyde Bulgaristan, Tuna nehri, batıda Macaristan ve Sırbistan ile komşudur.
|
8. Rusya
Rusya, resmi adı Rusya Federasyonu, Doğu Avrupa’nın büyük bir bölümünü ve Kuzey Asya’nın tamamını kapsayan federal bir cumhuriyettir.
|
9. Slovakya
Slovakya, Orta Avrupa’da Polonya, Ukrayna, Macaristan, Avusturya ve Çek Cumhuriyeti ile komşu olan bir cumhuriyettir.
|
10. Ukrayna
Ukrayna Doğu Avrupa’da bir ülkedir. Romanya, Moldova, Macaristan, Slovakya, Polonya, Beyaz Rusya ve Rusya ile komşudur. Güneyinde ülkenin Karadeniz’e bakan bir kıyısı vardır.
|
Doğu Avrupa’daki Ülkeler ve Başkentleri Listesi
Yukarıda belirtildiği gibi Doğu Avrupa’da 3 bağımsız ülke bulunmaktadır. Bunların en büyüğü Rusya, en küçüğü ise Moldova’dır. Başkentleri olan Doğu Avrupa ülkelerinin tam listesi , en son toplam nüfusa göre sıralanmış olarak aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
Rütbe | Bağımsız ülke | Mevcut nüfus | Başkent |
1 | Rusya | 146.793.744 | Moskova |
2 | Ukrayna | 42.079.547 | Kiev |
3 | Polonya | 38.413.000 | Varşova |
4 | Romanya | 19.523.621 | Bükreş |
5 | Çek Cumhuriyeti | 10.652.812 | Prag |
6 | Macaristan | 9.764.000 | Budapeşte |
7 | Belarus | 9.465.300 | Minsk |
8 | Bulgaristan | 7.000.039 | Sofya |
9 | Slovakya | 5.450.421 | Bratislava |
10 | Moldova | 3.547.539 | Kişinev |
Doğu Avrupa Ülkeleri Haritası
Doğu Avrupa’nın Kısa Tarihi
Antik ve Erken Ortaçağ Dönemi
İlk Uygarlıklar ve Kabile Toplulukları
Balkanlar, Baltık ülkeleri ve Doğu Slav toprakları gibi bölgeleri kapsayan Doğu Avrupa, çeşitli ve karmaşık bir tarihe sahiptir. İlk sakinler arasında Balkanlar’daki Trakyalılar, İliryalılar ve Daçyalılar ile kuzeydeki Baltık kabileleri vardı. İskitler ve Sarmatyalılar bozkırlarda dolaşırken, MS 5. yüzyıldan itibaren Slav kabileleri bölgeye yerleşmeye başlayarak gelecekteki devletlerin temellerini oluşturdular.
Bizans Etkisi ve Slav Yayılımı
Bizans İmparatorluğu, Hıristiyanlığı, sanatı ve mimariyi yayarak Balkanlar’ı önemli ölçüde etkiledi. Doğu Ortodoks Kilisesi, Doğu Avrupa’nın kültürel ve dini kimliğinin şekillenmesinde hayati bir rol oynadı. Modern Rusların, Ukraynalıların ve Belarusluların ataları da dahil olmak üzere Slav kabileleri, yerel halklarla bütünleşerek ve ilk yönetimleri kurarak Doğu Avrupa’ya doğru genişledi.
Yüksek Ortaçağ Dönemi
Kiev Rusları ve Beyliklerin Yükselişi
9. yüzyılda Kiev Knezliği’nin oluşumu Doğu Avrupa tarihinde önemli bir gelişmeye işaret ediyordu. Varegler tarafından kurulan Kiev Rus’u, Kiev Büyük Prensi’nin önderliğinde güçlü bir Slav kabileleri federasyonu haline geldi. Kiev Ruslarının 988’de Büyük Prens Vladimir yönetiminde Hıristiyanlaştırılması, Doğu Ortodoksluğunu egemen din olarak kurdu.
Moğol İstilası ve Altın Orda
13. yüzyılda Moğol istilası Doğu Avrupa’yı harap etti ve Kiev Ruslarının Altın Orda tarafından ele geçirilmesine yol açtı. Moğol boyunduruğu bölgeyi derinden etkileyerek siyasi parçalanmaya ve ekonomik zorluklara neden oldu. Ancak Moskova gibi bazı beylikler Moğollarla işbirliği yaparak ve yavaş yavaş bağımsızlıklarını ilan ederek iktidara gelmeye başladı.
Geç Ortaçağ ve Erken Modern Dönem
Polonya-Litvanya Topluluğu’nun Yükselişi
14. ve 15. yüzyıllarda Krewo Birliği (1385) ve Lublin Birliği (1569) aracılığıyla kurulan güçlü bir devlet olan Polonya-Litvanya Topluluğu’nun ortaya çıkışı görüldü. Commonwealth, soylulara önemli siyasi haklar tanıyan benzersiz “Altın Özgürlük” sistemiyle karakterize edilen, Avrupa’nın en büyük ve en kalabalık devletlerinden biri haline geldi.
Osmanlı Yayılımı ve Habsburg Etkisi
Osmanlı İmparatorluğu’nun 14. ve 15. yüzyıllarda Balkanlar’a yayılması Doğu Avrupa’yı önemli ölçüde etkiledi. 1453’te Konstantinopolis’in düşüşü, Güneydoğu Avrupa’da Osmanlı hakimiyetinin başlangıcına işaret etti ve bölgede yüzyıllarca süren Türk nüfuzuna yol açtı. Eş zamanlı olarak Habsburglar, Doğu Avrupa’nın bazı bölgeleri üzerindeki kontrollerini, özellikle Macaristan ve Batı Balkanlar’ı genişleterek, karmaşık siyasi manzaraya katkıda bulundular.
Modern Dönem
Polonya’nın Bölünmesi ve Rusya’nın Yükselişi
18. yüzyılın sonları, Polonya’nın Rusya, Prusya ve Avusturya tarafından bölünmesine (1772, 1793, 1795) tanık oldu ve bu, Polonya-Litvanya Topluluğu’nun haritadan kaybolmasına yol açtı. Bu arada Rusya İmparatorluğu topraklarını genişleterek Doğu Avrupa’da egemen bir güç haline geldi. Rus İmparatorluğu’nun Büyük Petro ve Büyük Katerina gibi liderlerin yönetimi altında yükselişi, önemli modernizasyon çabalarını ve bölgesel genişlemeyi beraberinde getirdi.
Milliyetçilik ve Bağımsızlık Hareketleri
19. yüzyıla Doğu Avrupa’da milliyetçilik ve bağımsızlık hareketlerinin yükselişi damgasını vurdu. Osmanlı İmparatorluğu’nun gerilemesi ve Habsburg kontrolünün zayıflaması yeni ulusal devletlerin ortaya çıkmasına olanak sağladı. Yunan Bağımsızlık Savaşı (1821-1830) diğer Balkan uluslarına bağımsızlık arayışında ilham verdi. 1848 devrimlerinin de ulusal bilinci ve siyasi değişimi teşvik eden önemli bir etkisi oldu.
20. Yüzyıl Kargaşası
Birinci Dünya Savaşı ve Versailles Antlaşması
Birinci Dünya Savaşı ve ardından gelen Versailles Antlaşması (1919) Doğu Avrupa’yı çarpıcı biçimde yeniden şekillendirdi. İmparatorlukların çöküşü, Polonya, Çekoslovakya ve Yugoslavya gibi yeni devletlerin kurulmasına yol açtı. İki savaş arası döneme siyasi istikrarsızlık, ekonomik zorluklar ve otoriter rejimlerin yükselişi damgasını vurdu.
İkinci Dünya Savaşı ve Sovyet Hakimiyeti
İkinci Dünya Savaşı, bölgede meydana gelen önemli savaşlar ve zulümlerle Doğu Avrupa’ya yıkım getirdi. Nazi işgali ve Holokost’un Doğu Avrupa halkları üzerinde derin bir etkisi oldu. Savaştan sonra Sovyetler Birliği Doğu Avrupa üzerinde kontrol kurarak Moskova ile uyumlu komünist hükümetlerin kurulmasına yol açtı. Demir Perde Avrupa’yı böldü ve Soğuk Savaş’ın sonuna kadar süren jeopolitik ve ideolojik bir bölünme yarattı.
Çağdaş Gelişmeler
Komünizmin Çöküşü ve Demokratik Geçişler
20. yüzyılın sonları, Polonya’daki Dayanışma hareketiyle başlayan ve 1989’da Berlin Duvarı’nın yıkılmasıyla doruğa ulaşan Doğu Avrupa’daki komünist rejimlerin çöküşüne tanık oldu. Sovyetler Birliği’nin 1991’de daha sonra dağılması, Baltık devletlerinin bağımsızlığına izin verdi ve diğer Doğu Avrupa ülkeleri. Bu ülkeler demokrasiye, piyasa ekonomisine ve Batılı kurumlarla bütünleşmeye doğru yola çıktılar.
Avrupa Birliği Entegrasyonu ve Modern Zorluklar
21. yüzyılda birçok Doğu Avrupa ülkesi istikrar, güvenlik ve ekonomik büyüme arayışıyla Avrupa Birliği ve NATO’ya katıldı. Ancak bölge, siyasi yolsuzluk, ekonomik eşitsizlikler ve Rusya ile gerginlikler gibi devam eden zorluklarla karşı karşıya. Ukrayna’daki savaş gibi çatışmalar, Doğu Avrupa’da devam eden jeopolitik dalgalanmanın altını çiziyor.